Kościół i parafia św. Jakuba w Warszawie - Tarchominie

Rzymskokatolicki kościół i parafia św. Jakuba Apostoła w Warszawie - Tarchominie.

Warszawa - Tarchomin

diecezja	warszawsko-praska
dekanat	tarchomiński
województwo	mazowieckie
gmina	Warszawa Białołęka
adres	ul. Józefa Mehoffera 4, 03-131 Warszawa
Camino	?
w sieci	www
kontakt	tel. 22 614 86 23 oraz 505757416, parafia@sw-jakub.waw.pl
Wikidata	Q11746796

współrzędne	52.31939, 20.94076
na mapie OSM	kliknij tu
	zdjęcia w WikimediaCommons

Dzieje

Parafię tarchomińską erygowano prawdopodobnie w I połowie XIII w. W 1223 r. rycerz Krystyn „de Chrosna” przekazał biskupowi pruskiemu Chrystianowi z Oliwy wieś Tarchomin na cele misyjne. W tamtym czasie istniał już kościół (raczej drewniany). Dokładna data powstania parafii nie jest znana, niektórzy wskazują dopiero rok konsekracji obecnej świątyni – 1583. Od XV wieku Tarchomin należy do rodziny Gołyńskich, a od XVI wieku w częściowo dzierżawi go rodzina Wesslów. Z tego okresu pochodzi prawdopodobnie dzisiejszy murowany kościół p.w. Św. Jakuba Apostoła, fundacji Jakuba Gołyńskiego wojewody Mazowieckiego i jego syna Mikołaja proboszcza Tarchomina i kanonika katedralnego Płockiego. Kościół zbudowano na niewielkim sztucznie usypanym wzgórku, aby zabezpieczyć go przed wylewem nieopodal płynącej Wisły. Budowę rozpoczęto w ostatnim dziesięcioleciu XV wieku za życia wojewody, który zmarł w 1500 r. Była to świątynia jednonawowa z węższym i niższym prezbiterium skierowanym na południowy wschód, zbudowana z cegły w stylu nadwiślańskiego gotyku. Konsekrował go w 1583 r. biskup płocki Piotr Dunin Wolski. W początku XVII wieku Tarchomin przejęła rodzina Zaliwskich. W czasie najazdu szwedzkiego kościół został ograbiony i od tej pory niszczał. Okoliczne wsie opustoszały, a właściciele Tarchomina zmieniali się często. W 1694 r. Tarchomin przeszedł na własność Bartłomieja Siekierki, a w początkach XVIII w. zakupiła go rodzina Ossolińskich, którzy w 1720 r. rozpoczęli restaurację i rozbudowę świątyni. Do 1730 r. wybudowano nową zakrystię, skarbiec przy prezbiterium i kruchtę od frontu. Kościół wzmocniono 12 skarpami, otynkowano i pokryto nowym dachem. Uporządkowano cmentarz przykościelny, wzniesiono budynki kostnicy i dzwonnicy, które wbudowano w mur otaczający cmentarz. Zbudowano nowy drewniany chór muzyczny i położono nowe stropy, ołtarz główny z tabernakulum, dwa ołtarze boczne, zaś po 1730 r. nową ambonę, chrzcielnicę z czarnego marmuru i kryptę grobową rodziny Ossolińskich. W 1785 r. ówczesny proboszcz Ks. Franciszek Czajkowski dokładnie opisał parafię; należała do Diecezji Płockiej, Archidiakonatu Pułtuskiego, Dekanatu Radzymińskiego, Województwa Mazowieckiego, ziemi i Powiatu Warszawskiego. W 1787 r. właścicielem został Stanisław Kostka Kochnowski, w 1790 r. Tadeusz Mostkowski, a w 1842 r. tajny radca Paweł Muchanow zaś po jego śmierci majątek przejęła żona Maria. W 1878 r. zainstalowano w kościele siedmiogłosowe organy. W 1881 r. majątek kupił Władysław Kisiel Kiślański, dzięki niemu przeprowadzono gruntowny remont kościoła i budynków parafialnych. W latach 1912-1932 usunięto tynk z elewacji kościoła, oczyszczono cegły, przywracając świątyni pierwotny wygląd. W latach 1933-1935 dokonano remontu stropów. W 1941 r. Niemcy zrabowali dzwony (obecne pochodzą z 1955 r.), a w 1944 r. kościół poniósł straty z powodu działań wojennych: uszkodzony dach i stropy naprawiono w 1945 r. Dopiero w latach 1982-83 dach pokryto miedzianą blachą.

Architektura i wyposażenie

Jednonawowy kościół zbudowano w stylu gotyckim z cegły ułożonej w wątku polskim. Na jednej ze ścian bocznych zachowały się ślady portalu oraz dekoracji z zendrówki. Od frontu w XVIII wieku dobudowano barokową kruchtę.

Wnętrze świątyni jest utrzymane w stylu barokowym. Znajdują się tam chrzcielnica z czarnego marmuru, lichtarze z herbem fundatora i płyta spiżowa do krypty, a także tablice ku pamięci Stadnickich z XVIII w. i rzeźby Piotra i Pawła z drewna lipowego. Z końca XIX w. pochodzi posadzka i malowidła czterech Ewangelistów oraz św. Stanisława i Wojciecha. W podłodze ozdobna metalowa płyta z herbem Ossolińskich herbu Topór i napisem: Aedificat proprias hic ascia moesta ruina przykrywająca kryptę, w której pochowano chorążego Dworu Królewskiego, kapitana sandomierskiego, Regimentu Laski Wielkiej Królewskiej Chorągwi Ignacego Ossolińskiego zmarłego jako pięcioletnie dziecko w 1755, ale już obdarzonego tytułami. Trumienkę z kośćmi i tabliczką informacyjną odkryto w 1978 przy budowie sali dla ministrantów.

W ołtarzu głównym znajduje się obraz przedstawiający Pana Jezusa na Krzyżu, a nad nim obraz przedstawiający patrona kościoła, św. Jakuba Apostoła. Po bokach znajdują się dwie wysokie drewniane figury św. Piotra i św. Pawła. Świątynia ma dwie zakrystie.

Organy zbudował w końcu XIX wieku Józef Szymański z Warszawy, po wojnie częściowo je rozbudowano, a w 1978–1979 zostały gruntownie wyremontowane. W 2006 organy zostały rozbudowane poprzez dodanie II manuału.

Kult jakubowy

Obrazy, rzeżby, ołtarze
odpust?
lokalne nabożeństwa, pieśni?

Nabożeństwa

Msze święte

w niedziele:
Kościół: 8.00, 9.15, 11.00, 12.30, 18.00, (w lipcu i sierpniu dodatkowa msza o 20.00)
Kaplica: 10.00 dla dzieci klas I-III i 12.00 dla dzieci przedszkolnych (w lipcu i w sierpniu nie są odprawiane)
w dni powszednie: 7.00, 18.00