Kościół i parafia św. Jakuba w Szczaworyżu

Rzymskokatolicki kościół i parafia św. Jakuba Apostoła w Szczaworyżu.

Szczaworyż

diecezja	kielecka
dekanat	buski
województwo	świętokrzyskie
gmina	Busko Zdrój
adres	Szczaworyż 47, 28-100 Busko–Zdrój
Camino	Małopolska
w sieci	wizytówka
kontakt	tel. 41-376-12-78
Wikidata	Q11746793

współrzędne	50.45263, 20.80121
na mapie OSM	kliknij tu
	zdjęcia w WikimediaCommons

Dzieje

pierwszy drewniany kościół stanął na wzgórzu w 1126 r., spłonął w 1598 r. W zapiskach Jana Długosza czytamy: „W Szczaworyżu stoi kościół drewniany pw. św. Jakuba Apostoła i św. Leonarda Wyznawcy”. Na kościół murowany trzeba było poczekać blisko 250 lat. Według napisu umieszczonego na kamiennym słupie, który stoi na cmentarzu grzebalnym, obecny kościół murowany z kamienia został wybudowany w 1430 r. (w katalogu parafii jest data 1613 r.??). Świątynia ta została rozbudowana w 1618 r., o czym świadczy łaciński napis umieszczony na łuku przed głównym ołtarzem przy zakrystii. W 1618 r. został on również konsekrowany przez bpa Tomasza Oborskiego, sufragana krakowskiego. Kolejne rozbudowy kościoła miały miejsce w XVIII i XIX w. Wtedy to zostały dobudowane dwie późnobarokowe kaplice – południowa i północna, przedsionek oraz wejście na chór. W 1904 r. na wzgórzu obok kościoła stanęła kaplica wybudowana na ruinach budynku parafialnego pochodzącego z XVII w.

Architektura i wyposażenie

Późnorenesansowy kościół z pozostałościami gotyckimi w prezbiterium opiętym szkarpami posiada ołtarz główny rokokowy z rzeźbami świętych. Na zasuwie znajduje się późnobarokowy obraz św. Jakuba Starszego. Rzeźby Chrystusa Zmartwychwstałego i św. Sebastiana – barokowe. Jednym z elementów wystroju kościoła jest – zachowana fragmentarycznie – polichromia ścienna, w stylu późnogotyckim namalowana około 1451 roku przez Jana z Wrocławia. Do zabytkowego wyposażenia należą także: gotycka rzeźbiona pieta powstała z pierwszej połowy XV wieku, chrzcielnica z brązu powstała w XIV wieku, gotycka monstrancja powstała w 1450 roku, rzeźba Chrystusa na krzyżu, którą wykonano w pracowni Wita Stwosza, i drewniane relikwiarze powstałe w połowie XVII wieku. Świątynia posiada także zespół bardzo cennych, manierystycznych, bogato rzeźbionych ołtarzy typu gdańskiego powstałych na początku XVII wieku, późnorenesansową ambonę powstałą w XVII wieku, chór muzyczny powstały w XVI wieku. (pod którym znajdują się gotyckie belki-tragarze, ozdobione rzeźbionymi łańcuchami), organy powstałe w XVIII wieku, gotyckie drzwi zewnętrzne do zakrystii ozdobione herbem Wieruszów, które wykonano z płatów blachy kutej ręcznie.