Kościół i parafia św. Jakuba w Piekielniku
Rzymskokatolicki kościół i parafia św. Jakuba Apostoła w Piekielniku.
| Piekielnik | |
|---|---|
| |
| diecezja | krakowska |
| dekanat | Jabłonka |
| województwo | małopolskie |
| gmina | Czarny Dunajec |
| adres | Piekielnik 331, 34-472 Piekielnik |
| Camino | ? |
| w sieci | www, Wikipedia |
| kontakt | tel: 18 263 90 40, e-mail: kancelaria@parafia-piekielnik.pl |
| Wikidata | Q18433209 |
| |
| współrzędne | 49.48671, 19.78316 |
| na mapie OSM | kliknij tu |
|
zdjęcia w WikimediaCommons |
Dzieje
Obecny kościół został zbudowany w latach 1878–1880 staraniem ówczesnego plebana księdza Jozefa Smolko. Środki na budowę czerpano z państwowego Funduszu Religijnego (oficjalnego patrona parafii), administrowanego przez rząd węgierski. Do 1880 r. w pobliżu stał znacznie mniejszy, starszy kościół murowany z drewnianą dzwonnicą, wystawiony w 1749 r. z fundacji chłopskiej, a rozebrany po oddaniu do użytku nowej świątyni.
Architektura i wyposażenie
Prezbiterium obecnego kościoła usytuowane jest w kierunku północnym, a portal główny – na południe. Położenie to wynika z ukształtowania dosyć wąskiego grzbietu nad wsią, na którym od początku zlokalizowano świątynię.
Jest to budowla jednonawowa z wyodrębnionym prezbiterium i wieżą-dzwonnicą nad kruchtą. Masywna, szeroka nawa ma trzy przęsła, zakryte sklepieniem krzyżowym na gurtach oraz kolebkowo sklepione przęsło chóru muzycznego. Chór oparty jest na dwóch kamiennych okrągłych słupach. Jednoprzęsłowe, nieznacznie węższe prezbiterium, równej wysokości z nawą, posiada także sklepienie krzyżowe i jest zamknięte ścianą prostą. Nawę i prezbiterium kryje wspólny dach kalenicowy. Ściany nawy dzielą filary przyścienne, na które spływają gurty dzielące przęsła. Między filarami mieszczą się półkoliste wnęki wypełnione w górnej partii ścian półkoliście zamkniętymi oknami.
Architektura bryły zewnętrznej kościoła (iglicowy hełm wieży, konstrukcja portalu, arkadkowy fryz podokapowy obiegający ściany), jak też opisana wyżej architektura wnętrza odwołują się wyraźnie do stylistyki neoromańskiej. Dotąd nie jest znany autor projektu z 1878 r., bez wątpienia ceniony architekt węgierski.
Polichromia pochodzi z roku 1990, malowana jest przez braci: Jacka i Mieczysława Żubrowskich w stylu 2. poł. XIX wieku. Na sklepieniu widnieją sceny: Zwiastowanie, Ucieczka do Egiptu, Zdjęcie z Krzyża, Koronacja NMP, Boże Narodzenie, Chrzest Chrystusa, Ukrzyżowanie, Wniebowstąpienie. Nad wejściem do zakrystii – scena Przemienienia Pańskiego.
Kościół posiada obecnie cztery ołtarze. W prezbiterium znajduje się ogromny, neobarokowy ołtarz główny (1882–1884). Elementy rzeźbiarskie tej nastawy (drobniejsze figury) zostały przeniesione z ołtarza głównego starego kościoła i reprezentują styl barokowy. Są to: scena Koronacji Marii przez Trójcę Świętą w glorii ołtarza, figurki św. królów Węgier Stefana i Władysława na gzymsie wieńczącym, figurki św. niewiast w osiach międzykolumnowych górnej kondygnacji ołtarza oraz cztery rzeźby w dolnej kondygnacji – posągi świętych męczennic Katarzyny i Barbary po bokach obrazu tytulacyjnego i posągi Jana Chrzciciela i Apostoła Andrzeja między parami kolumn. Wszystkie te dzieła powstały w połowie XVIII wieku. Z tego czasu pochodzi też pierwotny barokowy obraz patrona kościoła z dawnego ołtarza głównego, ukazujący św. Jakuba jako pielgrzyma na tle pejzażu górskiego, zawieszony obecnie na ścianie prezbiterium obok ołtarza.
W latach 1882–1884 przy tęczy po prawej stronie wstawiono neoromański ołtarz, w którym obecnie znajduje się obraz Matki Boskiej Częstochowskiej. Obraz ten flankują figury świętych patronów Polski Wojciecha i Stanisława. Po prawej stronie tego ołtarza przy bocznej ścianie stoi niewielki ołtarzyk z obrazem Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Stanął tam w roku 2014 z fundacji parafian.
Znacznie wyższą wartość artystyczną ma ołtarz przy tęczy po lewej stronie. Łączy elementy schyłkowego baroku i wczesnego klasycyzmu. Według inwentarza nabytków wyposażenia kościelnego, pisanego na bieżąco, corocznie przez plebana Mikołaja Zboję, powstał w 1794 r. z fundacji bogatego gospodarza, ówczesnego kuratora majątku parafialnego, Adama Oskwarka. W jego glorii promienistej znajduje się rzeźba Marii Wniebowziętej pośród aniołów. Obraz ołtarzowy flankują posągi św. Apolonii i Heleny. Sam obraz przedstawia ulubioną w XVIII w. „rodzinną” scenę w komnacie, ilustrującą lekcję czytania małej Marii pod nadzorem Jej matki św. Anny, czemu przygląda się z czułością ojciec, św. Joachim. Według wspomnianego inwentarza obraz ten fundowali zbiorowo parafianie, lecz większe kwoty wyłożyli chłopi Paweł Florek, Wojciech Nowak i Stanisław Reze…[nazwisko nieczytelne]. Ten przekaz plebański stoi jednak w sprzeczności z zachowanym na obrazie łacińskim napisem, który tę fundację przypisuje wyłącznie chłopu z Piekielnika Janowi starszemu Halczakowi.
Kult jakubowy
- Obrazy, rzeżby, ołtarze
- odpust?
- lokalne nabożeństwa, pieśni?
Nabożeństwa
- w niedziele: 7:30, 9:30, 11:30, 16:00
- w święta nieobowiązkowe: 8:00, 10:00, 17:00
- w dni powszednie: 7:00, 18:00
Źródła
- Wikipedia?
- Materiały autorstwa p. J.G. Kazimierczaka
- Witryna internetowa?
- informacja od proboszcza?
