Bazylika konkatedralna i parafia św. Jakuba w Olsztynie

Rzymskokatolicka bazylika konkatedralna i parafia pw. św. Jakuba Apostoła w Olsztynie.

Olsztyn

diecezja	warmińska
dekanat	Olsztyn Śródmieście
województwo	warmińsko-mazurskie
gmina	Olsztyn
adres	ul. Staszica 12, 10-025 Olsztyn
Camino
w sieci	www
kontakt	tel. 895273280, 509670802, fax 89 527 43 19, olsztyn.jakuba@archwarmia.pl
Wikidata	Q3919808

współrzędne	53.77609, 20.47765
na mapie OSM	kliknij tu
	zdjęcia w WikimediaCommons

Dzieje

W 1596 wieżę kościoła (w części drewnianą) zastąpiono nową. Utrzymana była, jak cały kościół, w stylu gotyckim. Miała 63 m wys. Kościół nie jest orientowany, aczkolwiek wieża kościoła wskazuje kierunek na Rzym. W 1721 przebudował go Piotr Olchowski z Reszla (kaplice boczne). W 1864 kościołowi groziło zawalenie i musiano go zamknąć. Oddano go do użytku po generalnym remoncie wykonanym w latach 1866-1868, ale prace nad restauracją wnętrza i nadaniem mu neogotyckiego koloru trwały jeszcze kilkanaście lat. W 1896 z nieznanych przyczyn wybuchł w kościele pożar i wyrządził sporo strat. Co najmniej od 1565 (brak danych dla wcześniejszego okresu) wygłaszano w kościele kazania po polsku. W 1599 proboszcz olsztyński, Ambroży Merten, prosił o zwolnienie z urzędu, ponieważ nie znał języka polskiego mowy swych parafian. Na początku XVIII wieku wszyscy księża olsztyńscy byli Polakami. W ciągu wieków odwiedzali olsztyński kościół, modlili się w nim wybitni Polacy: Jan Dantyszek, Marcin Kromer i Ignacy Krasicki, wszyscy trzej piastujący godność biskupów warmińskich oraz król Władysław IV (1635). W latach 1898-1900 był tu organistą Feliks Nowowiejski, kompozytor "Roty" i "Legendy Bałtyku", a w latach 1979-1981 biskup Józef Glemp (późniejszy prymas Polski) zarządzał stąd diecezją warmińską. Od 1945 prokatedra, od 1973 konkatedra, od 2004 bazylika mniejsza.

Architektura i wyposażenie

W porównaniu z bogactwem swej architektury kościół ma znacznie skromniejsze wyposażenie wnętrza. W 1807, podczas wojen napoleońskich, Francuzi zamknęli w nim półtora tysiąca jeńców rosyjskich, a ci, broniąc się przed ostrym mrozem, spalili tu wszystko, co mógł strawić ogień. Mimo to zachowało się w kościele trochę zabytków ruchomych z okresu:

gotyku (m.in. tabernakulum ścienne z kratą gotycką, tryptyk późnogotycki),
renesansu (m.in. dekoracja malarska tabernakulum ściennego, tryptyk św. Krzyża, świeczniki),
baroku (rzeźby apostołów św. Andrzeja i św. Jakuba Starszego, krucyfiks ponadnaturalnej wielkości, obraz Matki Boskiej Różańcowej, chrzcielnica i in.)

Kult jakubowy

Obrazy, rzeżby, ołtarze
odpust?
lokalne nabożeństwa, pieśni?

Nabożeństwa

Msze Święte w niedziele i święta: 6.30, 8.00, 9.30, 11.00 suma, 12.30 Msza Święta rodzinna, 15.00 Msza Święta z Koronką do Bożego Miłosierdzia, 16.30 w pierwszą niedzielę miesiąca Msza Święta po łacinie, 19.00 Msza Święta młodzieżowa, 21.00 (lipiec-sierpień)

Msze Święte w dni powszednie: 6.00, 7.00, 8.00, 12.00, 19.00, 18.00 (od 1 października do 30 kwietnia)