XVII Konferencja Poznań 2025

Międzynarodowa Konferencja Naukowa

Camino de Santiago: jeszcze religijne czy już sekularne?

Poznań, 25 października 2025

Jak wskazują dane statystyczne, zdecydowana większość wędrujących po Camino de Santiago do grobu apostoła św. Jakuba Starszego w Composteli nadal określa siebie jako pielgrzymów. Jednak towarzyszące im intencje nie zawsze są religijne i mieszają się z motywacjami turystycznym, kulturowym czy sportowym. Stąd też otwarte pozostają pytania o religijną tożsamość Camino i sens idei pielgrzymowania. Odpowiedzi na nie stają się istotne z punktu widzenia dziedzictwa religijnego, które od zawsze nadawało charakter samej pielgrzymce, a dziś stało się czymś, co można by nazwać milczącym sacrum – tłem i zbiorem muzealnych ciekawostek z dziedziny historii. Jednocześnie badania nad religijnością pielgrzymów nie tyle wskazują na jej brak, ile na podleganie pewnym przeobrażeniom. Nowe kategorie postpielgrzyma pokazują, że Camino zaprasza do odkrywania sensu własnej egzystencji, stanowi wstęp do osobistej drogi wiary i staje się laboratorium fundamentalnych pytań dotyczących natury życia. Dzisiejsze Camino jest miejscem dialogu osób wierzących z tymi, którzy deklarują się jako poszukujący, wyznawcami różnych denominacji chrześcijańskich, a nawet innych religii.

W publikacjach na temat drogi św. Jakuba wskazuje się, że współczesne Camino przypomina „dziedziniec pogan”, miejsce, które w biblijnej świątyni jerozolimskiej było przeznaczone na spotkanie wierzących Żydów z poganami, czyli tymi, którzy byli zainteresowani judaizmem. Papież Benedykt XVI zachęcał swego czasu do tworzenia takich miejsc, w których mogą się spotkać chrześcijanie z tymi, którzy „szczerym sercem szukają Boga” – jak modlimy się w IV modlitwie eucharystycznej.

W podobnych kategoriach można zdefiniować współczesną drogę św. Jakuba, która staje się okazją do spotkania chrześcijaństwa ze współczesną kulturą, w duchu zrozumienia i szacunku, ponieważ Camino nikogo nie wyklucza i nie ogranicza się do wybranych. Jako takie jest pielgrzymką antropologiczną, która otwiera na wszystkie wymiary egzystencji.

Czy współczesne Camino doświadcza sekularyzacji i staje się coraz mniej chrześcijańskie, jak o tym mogłyby świadczyć trudności z dostępem do sakramentów i mszy świętej w miejscowościach na szlaku? Czy religijność wśród pielgrzymów do Santiago maleje? A może, jak chcą niektórzy, ulega przeobrażeniu? W jaki sposób współczesne Camino opisują sami pielgrzymi? Czy podobne wyzwania miały już miejsce, na przykład w czasie reformy cluniackiej i odnowy duchowej XII wieku? Czy kategoria nawrócenia odpowiada temu, co dokonuje się w życiu pielgrzyma?

Na te i inne pytania zamierza odpowiedzieć międzynarodowa konferencja naukowa w Poznaniu, z udziałem ekspertów z innych krajów Europy. Zapraszamy do zgłaszania tytułów i streszczeń referatów do 10 maja 2025, przesyłając je na adres: camino@umk.pl Decyzje dotyczące przyjęcia propozycji referatów zostaną przesłane do 1 czerwca 2025.

Patronat honorowy:

• Ambasador Królestwa Hiszpanii w Polsce
• Prezydent Miasta Poznania

Patronat:

• Comite de Expertos del Camino de Santiago - Xunta de Galicia
• Rada KEP ds. Turystyki i Pielgrzymek

Organizatorzy:

• Wydział Teologiczny UMK w Toruniu,
• Instytut Zarządzania i Spraw Społecznych Uniwersytetu Komisji Edukacji Naukowej w Krakowie
• Fundacja Szczecińska
• Miesięcznik „W drodze”

Komitet naukowy:

• ks. prof. Piotr Roszak,
• dr Franciszek Mróz,
• ks. dr Dariusz Doburzyński (sekretarz)
• ks. dr Łukasz Skarżyński
• dr Piotr Paweł Orłowski
• dr Berenika Seryczyńska

Komitet organizacyjny:

• Roman Bielecki OP (przewodniczący)
• Jerzy Kalinowski
• Ks. Paweł Ostrowski

Patronat medialny:

• Miesięcznik „W drodze”
• MyPielgrzymi.com
• Serwis WikiCamino

Program konferencji:

godz. 8.00 / msza święta

Bazylika kolegiacka Matki Bożej Nieustającej Pomocy, św. Marii Magdaleny i św. Stanisława Biskupa w Poznaniu

godz. 9.00–9.30 / kawa

godz.9.30 / rozpoczęcie konferencji

godz. 9.30–10.00

Manuel Castiñeiras / Universitat Autònoma de Barcelona

The Camino de Santiago as Eternal Present

godz. 10.00–10.20

ks. Bogdan Ferdek / Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu

Camino jako dziedziniec pogan

godz. 10.20–10.50

Snežana Brumec / University of Maribor

The Camino de Santiago as a Space of Pluralism: Rethinking

Secularization Through Pilgrimage

godz. 10.50–11.10

Berenika Seryczyńska / University of Rijeka

Camino de Santiago: pielgrzymka czy turystyka?

godz. 11.10–11.40 / przerwa kawowa

godz. 11.40–12.10

Christophe Alcantara / Université Toulouse Capitole

Les chemins de Compostelle entre dynamique cultuelle et culturelle: Les témoignages des pèlerins sur Instagram

godz. 12.10–12.30

Paweł Plichta / Uniwersytet Jagielloński

Między wiarą a niewiarą: Camino de Santiago w wypowiedziach polskich pielgrzymów

godz. 12.30–12.50

Rafał Cekiera / Uniwersytet Śląski

Jesteśmy bowiem pielgrzymami przed Tobą – znaczenie pielgrzymowania na podstawie intencji modlitewnych zapisywanych w wybranych sanktuariach

godz. 12.50–13.10

Todd Mack / Hillsdale College Michigan

Searching for the Sacred on the Camino de Santiago

godz. 13.10–13.30

ks. Dariusz Doburzyński / Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Kościół w Polsce a fenomen Camino – stan świadomości, perspektywy rozwoju, szanse duszpasterskie

godz. 13.30–13.50

Dariusz Lipiński

Czy pielgrzym do Santiago to turysta, tylko trochę starszy od turysty i inaczej zmotywowany?

godz. 13.50–14.40 / obiad

godz. 14.40–15.00

Mirosława Buczyńska / Szkoła Główna Mikołaja Kopernika

Religijne czy doczesne? O iter i peregrinatio w epoce wizygockiej

godz. 15.00–15.20

Waldemar Hass / Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Głogowie

Ożywianie tradycji, czyli o kulcie świętych na Drodze św. Jakuba w XX. rocznicę otwarcia pierwszego (współcześnie) odcinka polskiego Camino

godz. 15.20–15.40

Łukasz Mróz / Uniwersytet Jagielloński

Camino i Ekstremalna Droga Krzyżowa – wspólna idea »duchowej Drogi«

godz.15.40 / dyskusja podsumowująca i zakończenie konferencji

POWRÓT do głównej strony zbierającej badania naukowe nad fenomenem camino.