Kościół i parafia św. Jakuba w Czerminie

Rzymskokatolicki kościół i parafia św. Jakuba Apostoła w Czerminie.

Czermin
diecezja	kaliska
dekanat	czermiński
województwo	wielkopolskie
gmina	Czermin
adres	63–304 Czermin 16
Camino
w sieci	www
kontakt	tel.+48 627416141 kom. +48 604074266, e-mail: parafiaczermin@o2.pl;
Wikidata
współrzędne	51.94881, 17.74873
na mapie OSM	kliknij tu
	zdjęcia w WikimediaCommons

Dzieje

W związku ze znacznym zniszczeniem pierwszego kościoła w Czerminie zaistniała potrzeba wybudowania nowego. Był to również kościół drewniany, a jego budowę ukończono prawdopodobnie w 1725r., chociaż w dokumentach z wizytacji, która odbyła się w 1719r., a przeprowadził ją archidiakon kaliski Jan Gałczyński, zapisane zostało, że nowy kościół już istnieje, jest tylko jeszcze nie wykończony. Zapisy z tej wizytacji podają, że przy wejściu do nowej świątyni znajdowała się dzwonnica w formie wieży, a na niej 4 dzwony. Na kościele umieszczono też sygnaturkę. Natomiast we wnętrzu kościoła były 4 ołtarze: główny z obrazem Najświętszej Maryi Panny oraz boczne, w których umieszczone były obrazy św. Jakuba, św. Józefa oraz św. Rocha. Nie było wówczas plebanii, gdyż spaliła się kilka lat wcześniej. Istniał jedynie budynek mieszkalny dla organisty. Proboszczem był ks. Jan Antoni Szukalski, który na wieść o mającej się odbyć wizytacji, uciekł z parafii. Po kilku miesiącach zarząd nad nią przejął ks. Andrzej Antoni Malinowski. Niestety, w związku z tymi wydarzeniami znacznie opóźniło się wykończenie i konsekracja nowej świątyni. Dopiero ks. Maciej Paszkowicz, który objął parafię w 1723r. doprowadził do ostatecznego dokończenia kościoła. Fundatorem kościoła był dziedzic Czermina – Ulatowski, a boczne kaplice powstały kosztem plebana Macieja Paszkowicza i dziedzica Macieja Kurcewskiego. Kolejna wizytacja w parafii miała miejsce 23 lutego 1755r. Przeprowadził ją ks. Aleksander Mikołaj Gembarth. Z tej wizytacji pochodzi pierwszy dokładny opis kościoła i używanych wówczas naczyń liturgicznych. Część z tych naczyń była stara i pochodziła prawdopodobnie jeszcze z „dawnego” kościoła. Już wtedy ks. Paszkowicz postawił przy świątyni dzwonnicę, w której umieścił dwa stare i dwa nowe dzwony. Na początku XVIII w. parafia liczyła 800 dusz, a należały do niej następujące wioski: Czermin, Pieruszyce, Psienie, Strzydzew, Kurcew, Korzkwy, Skrzypnia, Marszew, Mamoty oraz dziś już nie istniejące Modłowo, Międzydobrze, Kurcewko i Ostrowo.

Architektura i wyposażenie

Kościół p.w. św. Jakuba Apostoła w Czerminie to kościół drewniany położony w centrum wsi przy drodze Pleszew – Grab. Stoi na ogrodzonym placu, na którym kiedyś chowano zmarłych. Kościół został zbudowany na planie krzyża. Nawa główna znajduje się na rzucie wydłużonego prostokąta, a prezbiterium i ramiona transeptu są zakończone trójbocznie. W zachodniej części nawy znajduje się kruchta, a ponad nią dwukondygnacyjna wieża, która ostatnio wymagała już gruntowego remontu, dlatego w 1995r. dokonano jej rekonstrukcji i wtedy zmieniono jej pokrycie z gontu na blachę. Jej kształt architektoniczny i konstrukcyjny znany był z rysunków wykonanych w czasie remontu w 1928r. Między prezbiterium a ramionami transeptu dobudowana została murowana zakrystia, do której boku przylega niewielki przedsionek. Data dobudowania zakrystii nie jest jednak znana. Stropy kościoła są drewniane belkowe z podsufitką z desek. Na całym kościele znajduje się drewniany gzyms o litym przekroju. Wejście do kościoła jest w jego zachodniej części, w szczycie kościoła. Wchodzi się przez kruchtę pod wieżą. Wewnątrz kruchty stoi kropielnica wykonana z kamienia. Jest tam również obraz św. Tadeusza Judy. Z kruchty drewniane schody prowadzą na chór, na którym jest deskowa podłoga, tzw. „biała” Dwa okna na chórze są koliste i witrażowe. Znajduje się tam również balustrada z datą 20 sierpnia 1777r. Najważniejszy element chóru stanowią organy zbudowane w 1729r. przez Fridricha Szeflera z Brzegu. Fundatorem instrumentu miał być ks. Józef Kurcewski. Organy były już kilkakrotnie w swojej historii remontowane. Zresztą też cały kościół był kilka razy odnawiany. Kruchta od nawy głównej oddzielona jest drewnianymi, dwuskrzydłowymi, do połowy szklanymi drzwiami. Nawa główna ma kształt prostokąta. Podłoga jest tam drewniana, parkietowa, a ściany pomalowane farbą olejną, na nich zaś umieszczone są zacheuszki. Z północnej i południowej strony nawy przylegają do niej kaplice boczne, w których główny element stanowią ołtarze – w kaplicy północnej św. Jakuba oraz ołtarz z obrazem Jezusa Miłosiernego, natomiast w kaplicy południowej ołtarz Serca Jezusowego, dawniej św. Józefa oraz ołtarz św. Franciszka Serafickiego. Prezbiterium kościoła pomalowane jest farbą olejną. Drewniana podłoga położona jest nieco wyżej niż podłoga nawy. Tutaj znajduje się ołtarz główny z obrazem Matki Boskiej Śnieżnej. Zakrystia ma kształt prostopadłościanu. Podłoga jest w niej deskowa, natomiast w przyłączonym do niej przedsionku – betonowa. Ściany są murowane z cegły, z zewnątrz i wewnątrz otynkowane, pomalowane farbą klejową i wapnem. W zakrystii znajdują się betonowe schody prowadzące na ambonę.

Wyposażenie wnętrza kościoła Dokładniejsze opisy wnętrza kościoła są znane z wizytacji przeprowadzanych w parafii. Najstarszy szczegółowy opis pochodzi z 1755r. Już wtedy w kościele było pięć ołtarzy i stan ten utrzymał się do dzisiaj. Mamy tu ołtarz główny i cztery boczne. Ołtarz główny pochodzi z drugiej połowy XVIII w. i jest wykonany w stylu barokowym. Jest drewniany, wymalowany i złocony tak, jak był przed wielu laty. Znajduje się w nim obraz Matki Bożej Śnieżnej, która trzyma na ręku Dzieciątko. Obraz pochodzi z 1662r. i jest podobny do obrazu Matki Boskiej Śnieżnej z Bazyliki Wielkiej w Rzymie, z tą tylko różnicą, że w czermińskim obrazie Matka trzyma Dzieciątko na prawej ręce. Na obrazie znajduje się zasuwa z wizerunkiem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. U góry ołtarza umieszczony jest niewielki obraz św. Antoniego Padewskiego, a obok obrazu Matki Boskiej, po jego bokach – dwie kolumny, nad którymi znajdują się aniołki, a w dole dwie drewniane figury świętych – św. Mikołaja i św. Wojciecha. Figury pochodzą z przełomu XVII/XVIII w., prawdopodobnie z dawnego ołtarza. Ołtarz główny był konsekrowany 17 października 1965r. przez biskupa Lucjana Bernackiego. Po obu jego stronach znajdują się tablice z wotami. W kościele znajdują się jeszcze cztery boczne ołtarze. W kaplicy północnej – ołtarz św. Jakuba Apostoła, patrona parafii oraz ołtarz Pana Jezusa Miłosiernego. Natomiast w kaplicy południowej – ołtarz św. Franciszka Serafickiego oraz ołtarz Serca Jezusowego, dawniej św. Józefa. Wszystkie ołtarze są drewniane i pochodzą z XVIII w. Przy wejściu do kaplicy południowej stoi zabytkowa chrzcielnica, która podobnie jak ołtarze, pochodzi z XVIII w. Przedstawiona jest na niej scena chrztu Chrystusa. Nad postaciami św. Jana i Jezusa znajduje się gołębica. Na zwieńczeniu umieszczona jest rzeźba Boga Ojca. Naprzeciwko chrzcielnicy, u wejścia do nawy znajduje się drewniana, barokowa ambona malowana i złocona, a schody na nią umieszczone są w zakrystii. W świątyni jest jeszcze kilka zabytków, o których warto wspomnieć. To m. in. rokokowy feretron z figurą Najświętszej Maryi Panny Niepokalanej ubranej w srebrne szaty i złoty płaszcz, umieszczonej na kuli. Do zabytków należą też: barokowa rzeźba Chrystusa Frasobliwego, drewniana i polichromowana, z XVIII w., barokowa monstrancja, rokokowy, srebrny pacyfikał w kształcie słońca, z krucyfiksem na szczycie. W kościele znajdują się również cztery zabytkowe rokokowe, drewniane konfesjonały pochodzące z końca XVIII w., cztery drewniane ławki z 1773r. z herbem Szreniawa ufundowane przez ks. Józefa Kurcewskiego. Na ścianach kościoła umieszczone są stacje Drogi Krzyżowej, a pod nimi zacheuszki. Przez lata w kościele dokonano wielu remontów. Ostatnio odmalowano go w 1998r. Wtedy dokonano także złoceń oraz wymieniono tapicerkę na ławkach i krzesłach. Rok później w kościele został zainstalowany system antywłamaniowy, a dokoła niego położono nową kostkę brukową. Z kolei w 2000r. założono instalację przeciwpożarową, a w 2002r. nową instalację nagłaśniającą. W 2003r. pod kierunkiem ks. proboszcza Mariana Ostacha wykonano nową dzwonnicę, która stoi obok kościoła, na dawnym cmentarzu przykościelnym. Jej budowa była konieczna, ponieważ stan techniczny poprzedniej stwarzał zagrożenie dla bezpieczeństwa, a jej elementy konstrukcyjne były tak zużyte, że remont nie wchodził w grę. Dzwonnica powstała z ofiar parafian i dzięki ich pracy, a poświęcił ją ks. bp Stanisław Napierała 26 października 2003r.

Kult jakubowy

• Obrazy, rzeżby, ołtarze
• odpust?
• lokalne nabożeństwa, pieśni?

Nabożeństwa

Niedziele i święta:

godz. 7,30

godz. 9,00

godz.11,00

w tygodniu

8.30 lub 17.30

Źródła

• Wikipedia?
• Materiały autorstwa p. J.G. Kazimierczaka
• Witryna internetowa parafii
• informacja od proboszcza?

Galeria

• 
• 
• 
• 
•